วิธีแก้ปัญหาเมื่อรู้ว่าโฉนดที่ดินหาย ต้องแจ้งความไหม?
กรณีโฉนดที่ดินหาย เช่น หาไม่เจอ เกิดอุบัติภัยทำให้โฉนดที่ดินถูกทำลายหรือโฉนดที่ดินชำรุดจนไม่สามารถยืนยันข้อมูลได้ เมื่อเวลาผ่านไปแผ่นกระดาษบาง ๆ ก็อาจจะไม่ได้ทนทานเหมือนเดิม การแจ้งเรื่องขอโฉนดที่ดินใบใหม่สามารถทำได้ ‘ใบแทน’ สามารถใช้ประโยชน์ได้เช่นเดียวกับโฉนดฉบับจริงที่สูญหาย วิธีการขอโฉนดใหม่ ซึ่งเป็นเอกสารทางราชการ จะต้องทำอย่างไรบ้าง มีขั้นตอนอย่างไร แจ้งความหรือไม่ ไขคำตอบไปพร้อมกันที่นี่
ความสำคัญของโฉนดที่ดิน
โฉนดที่ดิน เป็นหนังสือสำคัญที่แสดงกรรมสิทธิ์และสิทธิการใช้ประโยชน์ตามกฎหมาย (เอกสารที่ออกให้ตามกฎหมายที่ดิน) ผู้เป็นเจ้าของที่ดินถือว่ามีกรรมสิทธิ์ในที่ดิน 100% เช่น มีสิทธิใช้ประโยชน์ มีสิทธิซื้อ-ขาย จำหน่าย จ่าย โอน หรือขัดขวางไม่ให้ผู้อื่นเข้ามาลุกล้ำกับทรัพย์สินของตนเมื่อรู้ตัวว่าโฉนดที่ดินหาย เจ้าของที่ดินสามารถดำเนินการยื่นขอออกใบแทน ซึ่งเป็นเอกสารที่ระบุข้อมูลที่มีรายละเอียดคล้ายโฉนดที่ดินฉบับจริงทั้งด้านหน้าและด้านหลัง สามารถใช้แทนโฉนดที่ดินได้เช่นเดิม เพียงแต่จะมีคำว่า ‘ใบแทน’ ประทับอยู่บริเวณตราครุฑ เพราะโฉนดที่ดินฉบับจริงจะมีทั้งหมด 2 ฉบับ ออกให้หลังจากมีการังวัดที่ดิน เก็บไว้ที่เจ้าพนักงานและเจ้าของที่ดิน ใบแทนที่ได้รับสามารถใช้ทำธุรกรรม นิติกรรม ได้ตามปกติ
โฉนดที่ดินหาย ขอออกโฉนดใหม่ ทำอย่างไร
- แจ้งความลงบันทึกประจำวัน ณ สถานีตำรวจพื้นที่ ที่ดินผืนนั้นตั้งอยู่ ระบุว่าโฉนดที่ดินหาย สูญหาย หรือบุบสลายไป ใช้เป็นหลักฐานเพื่อป้องกันการนำไปจำหน่าย จ่าย โอน จากผู้ที่เก็บได้ในกรณีสูญหาย หรือเจ้าของที่ดินที่นำไปจำนอง ขายฝาก แต่กลับมาขอโฉนดใหม่เพื่อทุจริตต่อผู้อื่น
- ใช้ใบแจ้งความยื่นต่อสำนักงานที่ดิน เพื่อออกโฉนดที่ดินใบใหม่ ‘ใบแทน’
- เตรียมพยานบุคคล 2 คน เพื่อยืนยันว่าเจ้าของโฉนดเป็นเจ้าของที่ดินผืนดังกล่าวจริง
เตรียมเอกสารขอออกใบแทน ณ กรมที่ดิน
- บัตรประชาชนตัวจริง (ผู้ยื่นขอใบแทน)
- ทะเบียนบ้านตัวจริง (ผู้ยื่นขอใบแทน)
- บัตรประชาชนตัวจริงพยานบุคคล 2 คน
- บันทึกประจำวัน/ใบแจ้งความ
ค่าธรรมเนียมการขอออกใบแทน
- ค่าคำขอ 5 บาท/แปลง
- ค่าประกาศ 10 บาท/แปลง (กรณีที่ต้องมีการประกาศ)
- ค่าปิดประกาศให้ผู้ปิดประกาศ 10 บาท/แปลง
- ค่าออกใบแทนโฉนดที่ดิน 50 บาท/ฉบับ
- ค่าออกใบแทนหนังสือรับรองการทำประโยชน์ 50 บาท/ฉบับ
- ค่ามอบอำนาจ กรณีที่มีการมอบอำนาจ 20 บาท/เรื่อง
- ค่าอากรแสตมป์ปิดใบมอบอำนาจ 30 บาท/ฉบับ
ตามประมวลกฎหมายที่ดิน พ.ศ. 2497 มาตรา 63 “โฉนดที่ดินหาย สูญหาย ชำรุด เจ้าของสามารถขอรับใบแทนโฉนดที่ดินได้ ซึ่งหลังจากยื่นขอใบแทน เจ้าหน้าที่จะทำการออกใบประกาศการให้เจ้าของโฉนดนำไปปิดประกาศ 30 วัน ระหว่างนี้หากไม่มีใครโต้แย้ง เจ้าหน้าที่จะพิจารณาออกใบแทนให้
ตัวอย่างการเขียนหนังสือมอบอำนาจ ขอใบแทนโฉนดที่ดิน
จะเห็นว่าการขอโฉนดใหม่ ‘ใบแทน’ ในกรณีโฉนดที่ดินหาย ไม่ได้ยุ่งยากขนาดนั้น เพียงแค่ดำเนินเรื่องตามขั้นตอนเพื่อพิสูจน์ข้อเท็จจริง ปิดประกาศตามระยะเวลาหากไม่มีผู้คัดค้าน ก็จะได้รับใบแทนที่สามารถใช้แทนโฉนดจริงได้ทุกประการ แต่ถ้าหากเป็นกรณีโฉนดที่ดินชำรุดไม่มาก มีรายละเอียดครบ แบบนี้จะไม่ถูกนับว่าสูญหาย แต่ยังสามารถนำใบที่ชำรุดขอออกใบแทนได้โดยไม่ต้องแจ้งความและไม่ต้องปิดประกาศใด ๆ
